shadow

Pieter en de politiek..

Vandaag, 17 maart 2021, mogen we allemaal gaan stemmen. We vinden dat heel gewoon, maar dat is het niet. Die vrijheid is bevochten.

politieke prent Albert Hahn

Pieter leefde tussen 1835 en 1906.  In de tijd van het censuskiesrecht. Wat dat is? Census komt van cijns, belasting dus.. Bij de verkiezingen mocht je je stem uitbrengen als je vermogend genoeg was om een bepaald belastingbedrag te betalen. Jij betaalt, dus je mag ook meebeslissen hoeveel belasting de overheid heft en waar het belastinggeld aan besteed wordt.

Wat later mocht je ook stemmen als je bepaalde examens gedaan had, capaciteitskiesrecht. Dus als je slim genoeg was. Andere gronden van stemrecht waren het hebben van spaargeld of het bezit van een eigen huis. Zo ging men langzamerhand over tot het algemeen kiesrecht. Niet zonder strijd..

In ieder geval tot 1887 gold het censuskiesrecht en tot 1896 opgerekt met bovenstaande voorwaarden zoals capaciteit, inkomen, woningbezit. In 1917 kregen we pas algemeen kiesrecht. Er waren niet de politieke partijen zoals wij die nu (in rijke mate..) kennen. Men werkte met het districtenstelsel.

In de tijd van Pieter werd er volop strijd gevoerd tussen liberalen en conservatieven. Tussen 1860-1901 waren de liberalen in meerderheid. Eind 1884 deed de Amsterdamse kiesvereniging “Burgerplicht” een oproep aan alle liberale kiesverenigingen om een Liberale Unie te vormen. Deze kwam in 1885 tot stand en was daarmee de eerste liberale partij in Nederland.

Pieter was vanaf 1875 lid van de gemeenteraad van Krimpen aan de Lek. Maar ik heb daar nog niets over uitgezocht..

Over Pieters politieke leven heb ik enkele krantenberichtjes gevonden vanaf april 1892. Nevenstaand berichtje komt uit “Het Nieuws van den Dag” van 12 april 1892. Je ziet dat het land opgedeeld is in districten en die horen weer bij een hoofd-kiesdistrict. Krimpen aan de Lek hoorde bij het hoofdkiesdistrict Gouda. Na een herstemming lees je in het Algemeen Handelsblad dat Pieter en Mr. D.N. Brouwer uit Gouda kandidaat gesteld worden voor de Provinciale Staten.

Over zijn activiteiten tijdens zijn zittingsperiode in de Provinciale Staten weet ik nog niets. In de familie is er niets over bekend en er zijn helaas ook geen documenten bewaard gebleven uit zijn politieke tijd. Althans niet in de familie. Ik hou me aanbevolen voor tips!!

Hij zal wel redelijk actief en gedreven geweest zijn want in 1897 werd hij kandidaat gesteld voor de 2e Kamer. Hij stond in ieder geval achter het progamma van de Liberale Unie. (Rotterdamsch Nieuwsblad, 13 mei 1897).

 

Pieter van der Hoog zet zich onder meer in voor beter onderhoud van de rivieren. Hij dient zoals verwacht de belangen van de scheepvaart. In “Het Nieuws van den Dag” van 4 november 1897 kun je lezen dat de heer Hijmans aandringt op maatregelen tegen de “walgelijke toestanden van de grachten”, dit met het oog op de komende inhuldigingsfeesten. In september 1898 zou de inhuldiging van Prinses Wilhelmina tot Koningin plaatsvinden. Voor die tijd moesten de grachten natuurlijk keurig schoon gemaakt worden. Pieter interpelleerde (wij zouden zeggen: hij pakte de interruptiemicrofoon..) over de toestand van het vaarwater van de Gouwe bij Boskoop. Dat was zo slecht dat het de doorvaart tussen Rotterdam en Amsterdam ernstig belemmerde. Hij noemde het een schadelijke toestand voor handel en scheepvaart.

Meer gegevens over het politieke leven van Pieter zijn welkom!! Anecdotes.. documenten.. wellicht een foto..?

 

Geen corona maar beriberi..

In de tijd van Pieter van der Hoog was “corona” of “Covid-19” onbekend. In zijn tijd was beriberi een heel bekende ziekte. Kapitein Rein Bleeker van de Jeannette Francoise moest in 1897 in New York van boord omdat hij beriberi had!

Beriberi is een woord dat wij nauwelijks kennen, in ieder geval weten maar weinig mensen wat voor ziekte het is. Het is geen epidemie maar een endemische ziekte. Een ziekte die epidemisch kan zijn in een bepaald gebied. In de 2e helft van de 19e eeuw kwam het veel voor in Nederlands-Indië. Waarom? De mensen aten alleen geslepen (witte) rijst, het was not-done om zilvervliesrijst (rode rijst) te eten, dat was beneden je waardigheid. De combi met het eten van (veel) rauwe vis veroorzaakte nogal eens beriberi. Je lichaam heeft dan een ernstig tekort aan vit. B1. Klachten zijn oedeem, hartvaatproblemen, verlamming, nachtblindheid.  Het kwam veel voor onder militairen die uitgezonden waren en onder zeelieden.

In mijn map krantenberichten met “Pieter-sporen” staat het volgende bericht uit het NRC van 23 april 1897:

New York, 12 april. Het Nederlandse viermastschip Jeannette Francoise, gisteren van Delagoa-baai gearriveerd, seinde bij Sandy Hook om geneeskundige hulp. De dokter die op quarantaine aan boord kwam, bevond dat de gezagvoerder Rein Bleeker lijdende was aan beriberi. En dat één zijner matrozen, een Noorman, genaamd Emmanuel Nordmann, op zee aan de ziekte was overleden. De gezagvoerder werd naar Long Island College hospitaal vervoerd. Zijn ziekte werd niet als ernstig beschouwd. De overige bemanning is gezond.” 

Delagoa-baai heet nu Maputobay, een inham van de Indische Oceaan aan de kust van Mozambique. Sandy Hook is een baai in de Atlantische Oceaan boven New York. Het Long Island College is gesticht in 1858 en bestaat nog steeds!

Op de pagina schepen vindt je een submenu over kapitein Rein Bleeker. In 1897 is hij voor een reis vervangen door kapitein R.H. Vil. Je weet nu waarom..

Zijn er nog nazaten van Rein Bleeker?? Wat zou het mooi zijn als er ergens een portret van kapitein Bleeker is.. 

Artikel over dr. P.H. van der Hoog, kleinzoon van de reder..

Een interessant artikel in het Reformatorisch Dagblad van 7 april 2018 (n.a.v. een congres waarin het verleden van de islam werd belicht) over Pieter Henricus, jawel, van de Dr. van der Hoog cosmetica!

Dr. P.H. v.d. Hoog was een neef van mijn opa en een kleinzoon van reder Pieter v.d. Hoog. De foto bij het artikel komt van deze site. Het is een foto die voor in één van zijn boeken staat.

Cosmeticafabrikant werd moslim

Wie regelmatig binnenloopt bij de drogist kent ongetwijfeld cosmeticamerk Dr. Van der Hoog. Minder bekend is dat de naamgever, de Nederlandse arts Pieter Henricus van der Hoog, zich tot de islam heeft bekeerd en zelfs op bedevaart naar Mekka is geweest.

Umar Ryad (Katholieke Universiteit Leuven) bracht het verhaal vrijdag (april 2018..) in herinnering op de laatste dag van het tweedaagse symposium ”Geschiedenissen van de islam in Nederland en Vlaanderen tot 1955” in Leuven.

De in Den Haag geboren Van der Hoog (1888-1957) leefde een veelzijdig leven, aldus Ryad. De Nederlandse regering stelde hem in 1928 aan als arts in het Nederlands consulaat in Jeddah, Saoedi-Arabië. Daar raakte hij onder de indruk van de islam en bekeerde zich tot deze godsdienst.

Dat viel op het consulaat niet in goede aarde, aldus een citaat dat Ryad aanhaalde. „Een steen viel in de stille poel van onze westerse christelijke gemeenschap. Een van onze schapen had de kudde verlaten en was naar de overkant overgestoken. (…) Hij was naïef om te geloven dat hij een soort held zou worden: een man die durfde. Het tegendeel gebeurde. De zogenaamde christelijke gemeenschap sloot de rijen en degenen die zich het minst als christen gedroegen, waren het scherpste in hun kritiek.”

Zamzam

In 1934 vroeg Van der Hoog de koning van Saoedi-Arabië in een brief of hij op bedevaart naar Mekka mocht. De koning feliciteerde hem met zijn bekering tot de islam en reageerde welwillend op zijn verzoek. Wel stelde hij als voorwaarde dat Van der Hoog eerst een jaar als vroom moslim zou leven. Dat kwam neer op veel bidden en vasten. Voor deze ‘proef’ slaagde de ambtenaar glansrijk en in 1935 ging hij daadwerkelijk op bedevaart.

Critici verdachten Van der Hoog ervan dat zijn bekering slechts een voorwendsel was. De kenner van inheemse geneeswijzen zou zijn gefascineerd door de Zamzam-bron in Mekka – volgens de islamitische traditie de bron waar God Hagar op wees toen ze met Ismaël door de woestijn dwaalde en dreigde te sterven van de dorst. Moslim worden en op bedevaart gaan was de enige manier om daar als Europeaan een kijkje te mogen nemen.

Of het een list was, liet Ryad in het midden. Wel vertelde hij dat Van der Hoog –als onderdeel van de pelgrimage– uit de bron heeft gedronken. Dat was opzienbarend, want vooraf had de arts nog gezegd dat drinken van het ‘heilige water’ onhygiënisch was.

Van der Hoog kwam later terug naar Nederland en begon zijn eigen schoonheidsbedrijf. Zijn bedevaart beschreef hij in het boek ”Pelgrims naar Mekka”. In bloemrijke taal vertelt hij daarin hoe hij de Kaäba, het centrale heiligdom in Mekka, kuste.   Ryad zei dat hij de dochter van Van der Hoog heeft gesproken. Ze vertelde hem dat haar vader niet over zijn geloof sprak. Haar moeder was atheïst. De kinderen kregen een vrije opvoeding. Enkelen werden remonstrant. Vandaag weten weinig mensen meer dat Van der Hoog moslim was en op hadj ging, aldus de onderzoeker. „Zijn crèmes zijn bekender.”

 

Artikel in de IJssel- en Lekstreek

Eind december 2017 stond er een mooi artikel over Rederij Pieter van der Hoog in de IJssel- en Lekstreek. Geleverd door HV “Crempene”. Waarvoor hartelijk dank!

Belangrijk om de aandacht voor historisch erfgoed levend te houden..

Pieter werd bedreigd..

Ik kreeg alweer een leuk (nou ja.. leuk..) berichtje binnen!! Een krantenartikel uit het Algemeen Handelsblad van januari 1895. Daarin wordt vermeld dat Pieter in september 1894 een dreigbrief kreeg.. Hij moet 100 gulden aan de armen van Krimpen aan de Lek overmaken. Zo niet.. dan zal de schrijver hem weten te vinden en kan hij op een kogel rekenen.. Tja..

Pieter was niet mis en liet het er niet bij zitten. Hij deed aangifte en het balletje ging rollen. Lees het berichtje maar..

dreigbrief aan Pieter, september 1894..
dreigbrief aan Pieter, september 1894..