shadow

Aandacht in Elseviers Weekblad voor dokter Pieter Henricus v.d. Hoog, 75 jaar na zijn dood..

In het Elseviers Weekblad, nr.28,29 van juli 2022 stond een artikel van Leo Kwarten getiteld “Allahs Nederlandse buren”. 

Het gaat voor een gedeelte over Pieter Henricus van der Hoog (1888-1957), de flamboyante neef van mijn opa Willem van der Hoog (1892-1977). Pieter Henricus (even een geheugenopfrisser..) was een kleinzoon van kapitein/reder Pieter van der Hoog en een zoon van generaal Machiel Cornelis van der Hoog, waar ik een artikel over geschreven heb. “Oom Piet” had bacteriologie gestudeerd en ging in 1928 op uitnodiging van koning Ibn Saud naar Arabië. Hij moest een onderzoekslaboratorium in Djedda opzetten, ter voorbereiding op de komst van de vele pelgrims die op bedevaart naar Mekka wilden. De omstandigheden waren zeer primitief. Je kunt er van alles over lezen in “Pelgrims naar Mekka”. Er staat een foto bij het artikel van Pieter Henricus als bedevaartganger naar Mekka, deze foto staat ook in het boek. Pieter was nl. op een gegeven moment moslim geworden. Anders was er geen mogelijkheid om in Mekka te komen.. de Kaäba te kussen.. het water van de Zem-Zem bron te onderzoeken..  Er werd nogal getwijfeld aan de echtheid van zijn “bekering”. Uman Ryad lijkt hier anders over te denken. In zijn boek over Nederlanders die zich in de 1e helft van de 20e eeuw tot de islam bekeerden (The Hajj and Europe in the Age of Empire) heeft hij een lang hoofdstuk aan Pieter Henricus van der Hoog gewijd (blz 185-216). In ieder geval heeft “oom Piet” als belijdend islamiet zijn dochter Fatima genoemd.. En er wordt verteld dat hij op de een of andere manier meegewerkt heeft aan de totstandkoming van de bouw van de eerste moskee (Mobarakmoskee, 1955) in Den Haag. Maar dat heb ik niet onderzocht. 

In ieder geval zijn er nauwe kontakten geweest tussen Nederland en Saudie-Arabië in een tijd toen er nog weinig besef was van de olierijkdom die daar onder de grond aanwezig was.. Onbenutte kansen van Nederland, schrijft Elsevier.. De reaktie van de NHM was in die tijd zo ongeveer: “Rustig aan.. laten we eerst kijken of het wat wordt met die olie in Saudi-Arabië..”

Nou ja, Djeddah ligt aan de Rode Zee en Qatar ligt helemaal aan de andere kant, tegen de Perzische Golf… Misschien denken sommige Nederlanders daar nu, bijna 100 jaar later, een kansje te maken..

 

Luitenant Generaal Van der Hoog…

Hoe verging het de kinderen van kapitein en reder Pieter van der Hoog? Van sommige mensen zullen we nooit veel te weten komen. Maar van anderen kwam ik na wat speurwerk tot een aardig levensverhaal! 

Wil je weten hoe het de oudste zoon van Pieter, Machiel Cornelis (door onze opa “ome Chiel” genoemd..) verging? Lees dat maar onder het kopje –genealogie-. En, wees gewaarschuwd.. je bent niet zomaar uitgelezen hoor. 

Hierbij alvast de foto die ik nu al zo’n jaar of 50 ken.. alweer eentje uit het sigarenkistje van opa!

Luitenant Generaal Machiel Cornelis van der Hoog, in vol ornaat, met zijn bijzondere onderscheidingen

Artikel over dr. P.H. van der Hoog, kleinzoon van de reder..

Een interessant artikel in het Reformatorisch Dagblad van 7 april 2018 (n.a.v. een congres waarin het verleden van de islam werd belicht) over Pieter Henricus, jawel, van de Dr. van der Hoog cosmetica!

Dr. P.H. v.d. Hoog was een neef van mijn opa en een kleinzoon van reder Pieter v.d. Hoog. De foto bij het artikel komt van deze site. Het is een foto die voor in één van zijn boeken staat.

Cosmeticafabrikant werd moslim

Wie regelmatig binnenloopt bij de drogist kent ongetwijfeld cosmeticamerk Dr. Van der Hoog. Minder bekend is dat de naamgever, de Nederlandse arts Pieter Henricus van der Hoog, zich tot de islam heeft bekeerd en zelfs op bedevaart naar Mekka is geweest.

Umar Ryad (Katholieke Universiteit Leuven) bracht het verhaal vrijdag (april 2018..) in herinnering op de laatste dag van het tweedaagse symposium ”Geschiedenissen van de islam in Nederland en Vlaanderen tot 1955” in Leuven.

De in Den Haag geboren Van der Hoog (1888-1957) leefde een veelzijdig leven, aldus Ryad. De Nederlandse regering stelde hem in 1928 aan als arts in het Nederlands consulaat in Jeddah, Saoedi-Arabië. Daar raakte hij onder de indruk van de islam en bekeerde zich tot deze godsdienst.

Dat viel op het consulaat niet in goede aarde, aldus een citaat dat Ryad aanhaalde. „Een steen viel in de stille poel van onze westerse christelijke gemeenschap. Een van onze schapen had de kudde verlaten en was naar de overkant overgestoken. (…) Hij was naïef om te geloven dat hij een soort held zou worden: een man die durfde. Het tegendeel gebeurde. De zogenaamde christelijke gemeenschap sloot de rijen en degenen die zich het minst als christen gedroegen, waren het scherpste in hun kritiek.”

Zamzam

In 1934 vroeg Van der Hoog de koning van Saoedi-Arabië in een brief of hij op bedevaart naar Mekka mocht. De koning feliciteerde hem met zijn bekering tot de islam en reageerde welwillend op zijn verzoek. Wel stelde hij als voorwaarde dat Van der Hoog eerst een jaar als vroom moslim zou leven. Dat kwam neer op veel bidden en vasten. Voor deze ‘proef’ slaagde de ambtenaar glansrijk en in 1935 ging hij daadwerkelijk op bedevaart.

Critici verdachten Van der Hoog ervan dat zijn bekering slechts een voorwendsel was. De kenner van inheemse geneeswijzen zou zijn gefascineerd door de Zamzam-bron in Mekka – volgens de islamitische traditie de bron waar God Hagar op wees toen ze met Ismaël door de woestijn dwaalde en dreigde te sterven van de dorst. Moslim worden en op bedevaart gaan was de enige manier om daar als Europeaan een kijkje te mogen nemen.

Of het een list was, liet Ryad in het midden. Wel vertelde hij dat Van der Hoog –als onderdeel van de pelgrimage– uit de bron heeft gedronken. Dat was opzienbarend, want vooraf had de arts nog gezegd dat drinken van het ‘heilige water’ onhygiënisch was.

Van der Hoog kwam later terug naar Nederland en begon zijn eigen schoonheidsbedrijf. Zijn bedevaart beschreef hij in het boek ”Pelgrims naar Mekka”. In bloemrijke taal vertelt hij daarin hoe hij de Kaäba, het centrale heiligdom in Mekka, kuste.   Ryad zei dat hij de dochter van Van der Hoog heeft gesproken. Ze vertelde hem dat haar vader niet over zijn geloof sprak. Haar moeder was atheïst. De kinderen kregen een vrije opvoeding. Enkelen werden remonstrant. Vandaag weten weinig mensen meer dat Van der Hoog moslim was en op hadj ging, aldus de onderzoeker. „Zijn crèmes zijn bekender.”

 

de klok van burgemeester en scheepsbouwer Ary van der Hoog..

huwelijksgeschenk van Ary van der Hoog en Heyltje van der Klift op 17-08-1783

Op de valreep een prachtig berichtje voor Oudejaarsdag 2016: het verhaal van de klok van Burgemeester Ary van der Hoog uit Willemstad!!

Enige tijd geleden kreeg ik het volgende mooie emailbericht:

Voor de voortreffelijke website “Pieter van der Hoog” hierbij een aanvulling over Stamvader Arie 1753-1846.
Onderstaande foto is de klok die Ary kreeg bij zijn huwelijk met Heyltje van der Klift in 1783. Deze klok, gemaakt in Rotterdam, is in mijn familie gebleven via Ewoud (1789-1858), zijn zoon Arie (1823-1877), diens dochter Johanna met haar echtgenoot Willem Jacobsz Kat, hun dochter Johanna Wilhelmina Adriana Kat.  De laatste was mijn oudtante van wie ik de klok heb geërfd.
De klok loopt nog steeds perfect!

Even een geheugenopfrisser: Ary v.d.Hoog was de broer van Pieter v.d.Hoog (de opa van de reder/kapitein en onze voorvader). Zij waren de zoons van Ewoud v.d.Hoog van de Statenbijbel. In het berichtje van 25 mei 2015 kun je lezen over de portretten van Ary v.d.Hoog en Heyltje v.d. Klift die ik toegestuurd kreeg van de Heemkundekring Willemstad.

Vanuit Willemstad ging deze familietak naar Maassluis (scheepswerf Ewoud v.d.Hoog), vandaar naar Amsterdam. Een prachtig verhaal.. maar.. deze website gaat over Pieter v.d.Hoog de reder uit Krimpen aan de Lek..

In Amsterdam zijn we kennis wezen maken met de bezitter van de klok. Enorm leuk en interessant! Natuurlijk werd de klok gefotografeerd.. Elke zondagmiddag om 12 uur wordt de klok opgewonden. En regelmatig wordt hij nagekeken. Wat mooi dat er zo zuinig wordt omgegaan met een stukje familie erfgoed!

 

 

wohww.. eindelijk een foto van Chiela van der Hoog- de Jong, de 1e vrouw van reder Pieter!!

Chiela van der Hoog- de Jong, de 1e vrouw van reder Pieter, in Zweedse klederdracht.
Chiela van der Hoog- de Jong, de 1e vrouw van reder Pieter, in Zweedse klederdracht.

Een nazaat van Pieter, kleinzoon van een kleindochter van de reder, kreeg na het overlijden van zijn moeder haar fotoalbum. Alle foto’s in dat album waren keurig voorzien van namen en data (hoe belangrijk!!..) Hij ging op zoek naar zijn wortels.. tikte de naam van zijn grootmoeder in.. en kwam op mijn site terecht.. De afspraak was snel gemaakt..

Geweldig! Een prachtige foto van Chiela! Zoals je kunt lezen op de site ging ze wel eens voor een reisje met Pieter mee naar Zweden. Deze foto is in Göteborg, de hoofdstad van Zweden gemaakt. Chiela in Zweedse klederdracht.

Meteen kwam ik weer een stukje verder met de stamboom Van der Hoog.. er ontbrak nl. nog een heel stuk aan de tak van Gijsbert van der Hoog, de 2e zoon van Pieter. Zodra de stamboom ongeveer compleet is ga ik schrijven op de pagina genealogie… en wordt de stamboom aan de site gekoppeld..

 

de schelpen van Pieter zijn weer boven water gekomen..!

schelpen Pieter v.d.Hoog..
Tijgerkauri, Mitra Mitra en Cymbiola vespertilio

Jarenlang lagen er bij opa in zijn huisje een paar mooie schelpen op de schoorsteen. Wij mochten ze altijd even tegen ons oor houden.. dan hoorden we de zee ruisen!

Opa vertelde dat zijn grootvader de schelpen meegebracht had van zijn reizen.

Zou dat kloppen.. en zo ja.. zouden de schelpen nog ergens zijn? Ik ging op zoek in de familie.. En ja hoor! Altijd zuinig bewaard door een andere kleindochter. En nu heb ik ze gefotografeerd voor de site.

Een kenner van schelpen heeft ze voor mij gedetermineerd. De vindplaatsen komen overeen met de route van de schepen van Pieter van der Hoog. Want de schelp linksboven is een Tijgerkauri (Cypraea Tigris). Deze schelp leeft in diep en ondiep water tussen koralen, komt voor in de Grote Oceaan, vooral in het Great Barrier reef bij Australië, het grootste koraalrif ter wereld. In dit gebied is ook de scheepsbel van de vergane “Krimpen aan de Lek” gevonden.. De schelp rechtsboven is een Mitra Mitra, wijdverbreid te vinden in de Indo-Pacific, ook in het gebied boven Australië. De onderste schelp is een Cymbiola vespertilio, vindplaats eveneens Indo-Pacific, Noord Australië. Al deze schelpen zijn voor het eerst beschreven door Linnaeus in 1758.

Voor mijn gevoel is er zo toch weer een tastbaar stukje “Pieter” boven water gekomen..

boerderij A.P. van der Hoog, Nijverheidstraat 297 (beschreven in Nieuwsbrief Hist. Ver. Capelle ad IJssel)

In de Nieuwsbrief van de HVC (Historische Vereniging Capelle aan den IJssel), nr.3, najaar 2015, verscheen van de hand van Paul Weyling een mooi artikel over de boerderij van Adrie v.d.Hoog. Adrie is een kleinzoon van reder Pieter van der Hoog en een neef van mijn opa Willem van der Hoog. Op nieuwjaarsmorgen kwam Adrie altijd op zijn fiets (dit hield hij tot op hoge leeftijd vol!) naar Krimpen aan de Lek om opa een gelukkig nieuwjaar toe te wensen. Meestal bracht hij nog wat appels mee.. Reder Pieter van der Hoog gaf rond 1891 opdracht tot de bouw van het voorhuis aan deze mooie dwarshuisboerderij.

Sinds 1998 is de boerderij een Rijksmonument. (RM 509907)

Klik  Boerderij vd. Hoog, Nijverheidstr. 297, Capelle ad IJssel aan en je kunt het hele artikel lezen of uitprinten!!

en Jim Prescott heeft de bel geluid!..

nazaten van reder Pieter van der Hoog mochten de bel in ontvangst nemen van Jim Prescott
nazaten van reder Pieter van der Hoog mochten de bel in ontvangst nemen van Jim Prescott

!cid_30DF7C49-96AF-4E48-8C07-7E7B3756C435De bel is terug van weggeweest. In 1902 naar de zeebodem in de buurt van Straat Torres boven Australië.  Rond 1985 opgedoken door Jim Prescott. En.. nu hangt hij te pronken in het Cultuurhuis van Krimpen aan de Lek. En Jim Prescott had de primeur: het luiden van de bel! Nou, het klonk prachtig.

En… het was een gezellige “vanderHoogen” familie reünie daar in het Cultuurhuis! Wie weet komt er een vervolg..

scheepskist getraceerd..

scheepskist Pieter
de bemanning van de “Antje” maakte deze scheepskist voor Pieter in 1868

Scheepskisten zijn er in vele soorten en maten. Iedere zeeman had er wel eentje. Hij bewaarde er aan boord zijn persoonlijke eigendommen in. Ook Pieter had verschillende scheepskisten. Minstens 2 nazaten hebben nog een scheepskist van Pieter. De leukste is waarschijnlijk de kist waar ik nu de foto’s van ontving.. Hij is voor Pieter gemaakt door de bemanning van de “Antje” in 1868. Via Pieters oudste zoon Machiel Cornelis (1861-1953) kwam hij bij diens zoon Pieter Henricus (1888-1957, de bekende dermatoloog..) en zo weer bij diens nageslacht terecht. Pieter, bedankt!

koperen naamplaatje op het deksel
koperen naamplaatje op het deksel

het mooi bewerkte deksel
het mooi bewerkte deksel

onbekende foto’s (misschien kapiteins.. of familieleden??) wie helpt..??

In de oude sigarendoos van mijn opa zaten prachtige foto’s! Helaas weet niemand wie het zijn. Er moeten kapiteins tussen zitten. Is er nog familie van één van de kapiteins die meer weet of een portret heeft of één van de onderstaande portretten herkend? Ik wacht af..

fotograaf Lindsted, Göteborg
fotograaf: Lindsted, Göteborg

gemaakt bij fotograaf J.v.Gorkum,Kruiskade, Rotterdam
gemaakt bij fotograaf J.v.Gorkum,Kruiskade, Rotterdam

gemaakt bij fotograaf J.B.Jasper in Soerabaya
gemaakt bij fotograaf J.B.Jasper in Soerabaya

foto gemaakt bij Woodbury&Page te Java (Alexis Davids, Soerabaya)
foto gemaakt bij Woodbury&Page te Java (Alexis Davids, Soerabaya)

misschien is dit een familielid? geen vermelding achterop van fotograaf of plaats van opname
misschien is dit een familielid? geen vermelding achterop van fotograaf of plaats van opname

fotograaf: D.Klaarwater, Kromme Hang 71, Rotterdam
fotograaf: D.Klaarwater, Kromme Hang 71, Rotterdam

fotograaf Carl Larsson, Gefle
opname van fotograaf Carl Larsson, Gefle

gemaakt bij fotograaf Boeseken, Hoogstraat, Rotterdam
gemaakt bij fotograaf Boeseken, Hoogstraat, Rotterdam